سونوگرافی بارداری، اطلاعات بسیار مهمی درباره جنین، سلامت آن و جنسیت آن به پزشک و مادران می دهد. سونوگرافی حاملگی در دوران بارداری اطلاعاتی درباره مشکلات یا نقص جنین، همچنین درباره مشکلات احتمالی برای مادر ارائه می دهد.
سونوگرافی در بارداری دارای 4 نوع است که هر یک از این موارد جهت بررسی وضعیت جنین و مادر صورت می گیرد.
توجه کنید که سونوگرافی در بارداری از توجه و اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تمامی مادران موظف هستند در تمام طول دوران بارداری خود جهت انجام این آزمایش اقدام نمایند. همانطور که میدانید دوران بارداری به دوران 3 ماهه اول، دوم و سوم تقسیم میشود که هر یک از این دوره ها غربالگری و سونوگرافی مخصوص به دوران خود را دارد.
در ادامه مطلب درباره چگونگی سونوگرافی، انواع آن و موارد مرتبط صحبت شده است. مطلب ارائه شده را در سایت رسمی دکتر محبوبه غریب لکی دنبال می کنید.
سونوگرافی بارداری چگونه است؟
سونوگرافی حاملگی، روشی بسیار ساده جهت تصویربرداری از جنین در دوران بارداری است. سونوگرافی جنین جهت تصویربرداری توسط امواج صوتی برای تولید تصاویر جنین است. تصاویر سونوگرافی اطلاعاتی به پزشک درباره رشد جنین، سلامت یا نقص آن می دهد.
جهت انجام این آزمایش، در ابتدا مادر باید روی تخت مخصوص سونوگرافی دراز بکشد و سپس، رادیولوژیست یا تکنسین، ناحیه شکم و لگن مادر را آغشته به یک ژل مخصوص کند. هدف از استفاده این ژل، بهبود عبور امواج به طور صحیح از داخل رحم است.
در مرحله بعدی، پزشک مبدل دستگاه سونوگرافی که به اندازه یک کف دست است را روی شکم فرد بیمار قرار می دهد. در این مرحله از سونوگرافی بارداری، با حرکت دادن مبدل توسط پزشک، تصاویر سیاه و سفید روی مانیتوری که در داخل اتاق قرار دارد قابل رویت است. توجه داشته باشید که در حین انجام سونوگرافی، باید از انجام حرکات اضافی خودداری کنید.
محققان، اندازهگیریهای معینی را برای اهداف خاص در اوایل بارداری پیشبینی و ترسیم کردهاند، که به کمک سونوگرافی، میتوانند اطلاعات مهمی در مورد سن جنین و زنده ماندن آن به پزشک بدهند. در طی معاینه سونوگرافی، پزشک شما حرکت جنین، صدای قلب جنین، تنفس و میزان مایع آمنیوتیک اطراف جنین شما را ثبت میکند. اما نکات مهم بیشتری در مورد این تستها وجود دارد که باید بدانید و در این مقاله نیز بررسی میشوند.
اولین سونوگرافی بارداری
جهت اولین سونوگرافی بارداری، بایستی در هفته هفتم و هشتم دوره بارداری خود اقدام کنید زیرا که در این دوره، لقاح شروع می شود و شما در این دوره از بارداری خود مطمئن خواهید شد که باردار هستید.
توصیه می کنیم که قبل و بعد از زمان تعیین شده جهت انجام آزمایش سونوگرافی در بارداری اقدام نکنید.
همچنین جالب است بدانید که انجام این آزمایش در دوران بارداری، اطلاعاتی در مورد ساک حاملگی، رویان و قلب جنین به شما مادران عزیز ارائه می دهد.
انواع سونوگرافی دوران حاملگی
لازم است بدانید که در دو زمان در طول بارداری ،سونوگرافی معمولی صورت می گیرد . این دو زمان شامل موارد زیر می شوند:
در اوایل دوران بارداری به علت روءیت قلب و همچنین تخمین سن جنین
در اواسط دوران بارداری جهت بررسی کامل جنین
به طور کلی در دوران بارداری، مادران جهت اطمینان از صحت سلامت خود و جنین می توانند انوع سونوگرافی های مهم و غربالگری انجام دهند. انواع سونوگرافی بارداری عبارتند از:
- غربالگری سندروم داون
- سونوگرافی آنومالی
- اکوی قلب جنین
- سونوگرافی سه بُعدی
- سونوگرافی چهاربعدی
- سونوگرافی داپلر
- سونوگرافی NT
در ادامه بطور دقیق، انواع آن توضیح داده شده است.
سونوگرافی آنومالی (Fetal health scan)
سونوگرافی آنومالی جهت بررسی و اسکن سلامت جنین انجام می شود. این سونوگرافی در هفته 18 بارداری انجام می شود. هدف از این آزمایش، اندازه گیری اندام های بدن جنین با توجه به سن بارداری است. بیان دیگر میزان رشد جنین اندازه گیری می شود. در این روش حفرههای قلب، کلیهها، مثانه، شکم، مغز، نخاع و اندامهای جنسی بررسی میشوند.
اکوکاردیوگرافی جنین (Fetal echocardiography)
این سونوگورافی، جهت بررسی سلامت قلب جنین است. با این روش می توان نقص های قلب جنین از جمله نقص مادرزادی قلب جنین رد یا تایید شود. این تست در هفته 18 تا 24 بارداری انجام می شود.
سونوگرافی از طریق واژن (Transvaginal ultrasound)
سونوگرافی ترانس واژینال یا سونوگرافی از طریق واژننوع دیگر سونوگرافی جنین است. این نوع سونوگرافی بیشتر در اوایل بارداری توصیه می شود. در این روش یک دستگاهی شاخه مانند وارد واژن شده و تعدادی امواج صوتی ارسال می کند. این امواج، تصاویر سونوگرافی ارائه می دهند.
سونوگرافی NT (Nuchal-Translucency)
سونوگرافیNT یک نوع سونوگرافی در غربالگری سه ماهه اول بارداری است. این تست بین هفته11 تا هفته 13 بارداری انجام می شود. هدف از این تست بررسی اختلالات کروموزومی همجون سندورم داون در جنین است.
سونوگرافی شکمی یا ترانس ابدومینال (Transabdominal ultrasound)
سونوگرافی شکمی یکی از رایج ترین تست های بررسی سلامت جنین است. در این تست پروپ هایی روی شکم جهت بررسی گذاشته می شود. این نوع تست انواع مختلفی دارد:
سونوگرافی سهبعدی (۳D ultrasound)
این تست جهت بررسی و تشخیص ناهنجاری ها و نقص صورت جنین و مجرای عصبی جنین می شود.
سونوگرافی چهاربعدی (4D ultrasound)
سونوگرافی 4 بعدی با عنوان سونوگرایف 3 بعدی پویا نیز شناخته می شود. این تست یک فیلم متحرک از چهره و حرکات جنین نشان می دهد.
سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound)
سونوگرافی داپلر یک نوع سونوگرافی جهت بررسی و اندازه گیری جریان خون جنین انجام می شود. با امواج این تست، می توان اجسام متحرک در بدن جنین از جمله سلول های خونی را اندازه گیری کرد.
دلایل نیاز به سونوگرافی در بارداری
سونوگرافی حاملگی به دلایل و با هدف های مختلفی انجام می شود.
- جهت جلوگیری از ابتلا مادر به عوارض های بارداری نظیر: بارداری مولار (پوچ) و سقط جنین
- جهت جلوگیری از حاملگی در خارج از رحم مادر
- جهت بررسی نمونه جنین و رشد آن
- جهت بررسی نقص های ژنتیکی و یا بیماری های مادرزادی جنین
- عدم معین بودن سن بارداری
- بارداری چندقلویی
- سونوگرافی سه ماهه اول بارداری جهت ارزیابی و تعیین وجود جنین
- سونوگرافی در سه ماهه دوم یا سوم بارداری جهت بررسی آناتومی و سونوگرافی تعیین جنسیت جنین
- تأیید بارداری و محل قرارگیری جنین در بدن
- ارزیابی رشد جنین
- ارزیابی سطح جفت جنین و مایع آمنیوتیک
- بررسی عوارض بارداری
- تعیین موقعیت جنین قبل از زایمان
- بررسی قلب جنین.
آیا سونوگرافی در بارداری دردناک است؟
به طور معمول، سونوگرافی در حالت و شرایط های عادی بدون درد است اما در مواردی که فرد بیمار مبتلا به جراحت در نواحی نظیر لگن یا درد در شکم باشد، ممکن است به علت فشار مبدل در طول سونوگرافی کمی درد داشته باشد.
توجه داشته باشید که سونوگرافی در بارداری از ضروریت بسیار مهمی برخوردار است و این آزمایش از پیش تعیین شده را نباید به هیچ عنوان از دست بدهید زیرا که عدم توجه شما به این آزمایش میتواند سلامت جنین و شما را به خطر بیندازد.
توجه کنید که سونوگرافی در دوران بارداری، بایستی توسط یک تکنسین آموزش دیده و یا یک متخصص انجام شود که توانایی و مهارت کافی جهت تحلیل تصاویر در مانیتور را داشته باشد.
در مواردی که پزشک در آزمایش سونوگرافی مادر با مورد مشکوکی و یا با ناهنجاری خاصی روبرو باشد، ممکن است از سایر آزمایش ها و روش ها جهت وضوح بالاتر تصاویر استفاده کند.
لازم است بدانید که سونوگرافی در حالت عادی نباید همراه با درد باشد اما در حین انجام آزمایش اگر با درد روبرو شدید این احساس خود را سریعا با پزشک در میان بگذارد.
توصیه می کنیم که در روز انجام آزمایش سونوگرافی در بارداری، از لباس های راحت و گشاد استفاده کنید تا برای پزشک، امکان دسترسی به شکم شما راحت باشد.
همچنین برای آماده شدن جهت انجام این آزمایش بایستی آب به مقدار زیاد بنوشید به طوری که مثانه شما کاملا پر باشد زیرا که این اقدام شما سبب تسریع روند انجام آزمایشتان و بالا رفتن وضوح تصاویر در آزمایش می شود.
سونوگرافی های غیر ضروری در بارداری
انجام برخی از سونوگرافی ها در دوران بارداری غیر ضروری و لازم نمی باشد مگر در مواردی که پزشک تجویز کرده باشد که سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی شامل این دسته از سونوگرافی غیر ضروری در دوران بارداری می شوند.
نتیجه گیری:
سونوگرافی در بارداری جهت بررسی سلامت جنین و مادر است. سونوگرافی جنین انواع مختلفی دارد، که هر کدام جهت بررسی بخشی از سلامت جنین و اندام جنین است. مثال سونوگرافی اکو کاردیو جنین جهت بررسی سلامت قلب جنین انجام می شود. سونوگرافی حاملگی اهمیت بالایی برای پزشک داشته و مادر را از نگرانی درباره جنین رها می کند.
انجام انواع تست بارداری برای بررسی سلامت جنین لازم نیست و بهتر است که با نظر و تاییدیه پزشک مربوطه انجام شود.
سوالات متداول سونوگرافی بارداری
در مواردی لازم است با توجه به شرایط مادر و یا جنین، سونوگرافی با دفعات بیشتری تکرار شود که این مسئله نباید الگویی برای تمامی مادران و یا خانم ها باشد. در صورت بروز مواردی همانند شنیدن صدایی غیر طبیعی از جنین، ممکن است اکوی قلب انجام داده شود. اختلال در رشد جنین و شک به اختلالات در رشد جنین از دیگر دلایل نشان دهنده انجام آزمایش سونوگرافی در بارداری برای بار چندم است.
لازم است بدانید که تا به امروز که بیش از 40 سال است که از روش سونوگرافی در دوران بارداری استفاده می شود، هیچ گونه عوارضی ناشی از سونوگرافی در بارداری گزارش نشده است. از این رو به طور قطع می توان گفت که سونوگرافی در دوران بارداری، یک روش کاملا ایمن و ضروری جهت اطمینان از رشد طبیعی جنین در رحم مادر است.