بند ناف تک شریانی در بارداری به معنای وجود یک عروق نافی به جای دو عروق است که در نوزادان عادی وجود دارد. بند ناف یک ارتباط حیاتی بین مادر و جنین است، در واقع بند ناف عضوی است که از طریق انتقال خون، مواد غذایی و اکسیژن را از بدن مادر به جنین منتقل کرده و مواد زاید را از بدن جنین به خون مادر منتقل می‌کند. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره بند ناف تک شریانی در بارداری بیان کنیم، با ما همراه باشید.
بند ناف تک شریانی چیست؟
در نوزادان، ناف دارای دو عروق است که یک عروق نافی بزرگتر (شریان نافی) که به نوزاد خون اکسیژن داده و یک عروق نافی کوچکتر (وِرِن نافی) که خون نوزاد را به پلاسمای مادری باز می‌گرداند. بند ناف تک شریانی یک وضعیت نادر است و در حدود 1٪ تا 2٪ از بارداری ها رخ می‌دهد. بند ناف تک شریانی وضعیتی است که در آن شریان نافی که نوزاد را از مادر به تغذیه می‌رساند، به جای دو شریان، یک شریان دارد. به این نوع ناهنجاری، بند ناف تک شریانه SUA نیز می‌گویند. این مورد در کمتر از یک درصد از بارداری های تک قلویی و حدود 6 تا 11 درصد از بارداری های چندقلویی رخ می‌دهد.
علت تک شریانی بودن بند ناف چیست؟
بند ناف تک شریانی معمولاً به دلیل عواملی از قبیل علل ژنتیکی، عوامل مادرزادیی و عوامل محیطی رخ می‌دهد. برخی از ژن‌ها و موارد ارثی می‌توانند باعث تغییرات در توسعه عروق بند ناف شوند و حالت تک شریانی را ایجاد کنند. بعضی از بیماری‌ها مانند دیابت بارداری و فشار خون بالا در حاملگی ممکن است ریسک بیشتری برای بند ناف تک شریانی ایجاد کنند. مصرف مواد مخدر و سیگار توسط مادرنیز در طول بارداری می‌تواند ریسک بیشتری برای بند ناف تک شریانی ایجاد خواهد کرد. در حالی که SUA به طور کلی یک بیماری خوش خیم در نظر گرفته می‌شود، اما با افزایش خطر برخی از نقص های مادرزادی و عوارض، از جمله نقص مادرزادی قلب، ناهنجاری های کلیوی، و محدودیت رشد همراه است. بنابراین، هنگامی که SUA در سونوگرافی بارداری تشخیص داده شد، ممکن است آزمایشات و نظارت بیشتر برای ارزیابی سلامت و رشد کلی نوزاد توصیه شود.
احتمال ایجاد بند ناف تک شریانی در بارداری های بعدی چقدر است؟
احتمال ایجاد بند ناف تک شریانی در بارداری‌های بعدی معمولاً کمتر است. در بیشتر موارد، بند ناف تک شریانی نشانه‌ای از یک عارضه ژنتیکی نیست و به صورت اتفاقی رخ می‌دهد. بنابراین، اگر در بارداری یکی از نوزادان شما بند ناف تک شریانی داشته باشد، احتمال اینکه در بارداری‌های بعدی نیز همین وضعیت رخ دهد، کمتر است.
عوامل خطرساز برای بروز بند ناف تک شریانی در بارداری چیست؟
در دوران بارداری، چندین عامل خطر وجود دارد که می‌تواند احتمال بروز بند ناف تک شریانی را افزایش دهد. این عوامل عبارتند از:
- بارداری بعد از سن 40 سالگی
- دختر بودن جنین
- سابقه دیابت و یا بالا بودن قند خون
- نژاد قفقازی
- بارداری های دو و یا چند قلویی
- مصرف سیگار
روش های تشخیص بند ناف تک شریانی
بند ناف تک شریانی می‌تواند با ناهنجاری ها و عوارض مادرزادی مختلفی همراه باشد که تشخیص زودهنگام را برای مدیریت بارداری و رشد جنین ضروری می‌کند. روش های مختلفی برای تشخیص بند ناف تک شریانی استفاده می‌شود، از جمله:
سونوگرافی
سونوگرافی که معمولاً با نام اولتراسوند شناخته می‌شود، رایج ترین و قابل اعتمادترین روش برای تشخیص شریان منفرد نافی است. در طول یک سونوگرافی معمول قبل از تولد، سونوگرافی بند ناف را بررسی کرده و وجود دو شریان و یک ورید را بررسی می‌کند. اگر فقط یک شریان وجود داشته باشد، ممکن است نشان دهنده وجود SUA باشد.
آمنیوسنتز
آزمایش آمنیوسنتز یک آزمایش قبل از تولد است که در آن مقدار کمی مایع آمنیوتیک استخراج شده و از نظر ناهنجاری های ژنتیکی و کروموزومی آنالیز می‌شود. اگرچه به طور خاص برای تشخیص SUA طراحی نشده است، شرایط ژنتیکی خاصی که با SUA مرتبط هستند ممکن است از طریق این آزمایش شناسایی شوند.
اکوکاردیوگرافی جنین
در مواردی که مشکوک به SUA باشد، ممکن است اکوکاردیوگرافی جنین برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب جنین انجام شود. اکوکاردیوگرافی جنین می‌تواند به شناسایی هرگونه ناهنجاری قلبی که ممکن است با SUA مرتبط باشد کمک کند.
