عمل کیست تخمدان چست و چگونه انجام می‌شود؟

عمل کیست تخمدان یکی از روش‌های درمانی برای برداشتن کیست‌هایی است که به‌صورت غیرطبیعی در تخمدان رشد کرده‌اند و ممکن است باعث درد، اختلالات قاعدگی یا مشکلات باروری شوند. این جراحی معمولاً زمانی توصیه می‌شود که کیست‌ها بزرگ، پایدار، دردناک یا مشکوک به بدخیمی باشند. بسته به اندازه و نوع کیست، پزشک ممکن است از روش لاپاراسکوپی (کم‌تهاجمی) یا لاپاراتومی (جراحی باز) برای برداشتن آن استفاده کند. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب روش مناسب به شرایط بیمار بستگی دارد. آگاهی از روند جراحی، عوارض احتمالی و مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند به بیماران کمک کند تا با اطمینان بیشتری این مسیر درمانی را طی کنند.

عمل کیست تخمدان چیست؟

عمل کیست تخمدان یک روش جراحی برای برداشتن کیست‌های غیرطبیعی روی تخمدان است که معمولاً در صورت بزرگ بودن کیست، ایجاد درد شدید، احتمال سرطانی بودن، یا تأثیر منفی بر باروری انجام می‌شود. این عمل می‌تواند به دو روش لاپاراسکوپی (جراحی با حداقل تهاجم) یا لاپاراتومی (جراحی باز) انجام شود. در روش لاپاراسکوپی، جراح از طریق برش‌های کوچک روی شکم و با کمک دوربین مخصوص، کیست را خارج می‌کند که این روش دوره نقاهت کوتاه‌تر و عوارض کمتری دارد. در مقابل، در لاپاراتومی، برش بزرگ‌تری ایجاد شده و برای کیست‌های بزرگ‌تر یا پیچیده‌تر استفاده می‌شود. پس از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت‌های خاص و پیگیری پزشکی دارد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شده و سلامت تخمدان‌ها حفظ شود.

عمل کیست تخمدان چگونه انجام می‌شود؟

عمل کیست تخمدان بسته به اندازه، نوع کیست و شرایط بیمار به دو روش لاپاراسکوپی و لاپاراتومی انجام می‌شود که در ادامه به توضیح هر یک از این دو روش می‌پردازیم:

لاپاراسکوپی

 این روش زمانی استفاده می‌شود که کیست کوچک و غیرسرطانی باشد. در این روش، جراح چند برش کوچک روی شکم ایجاد کرده و یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) را برای مشاهده تخمدان‌ها وارد بدن می‌کند. سپس با استفاده از ابزارهای مخصوص، کیست را بدون آسیب رساندن به تخمدان خارج می‌کند. این روش کمترین میزان درد، دوره نقاهت کوتاه‌تر و جای زخم کوچکتری دارد.

لاپاراتومی

 این روش برای کیست‌های بزرگ، پیچیده یا مشکوک به سرطان استفاده می‌شود. در این جراحی، یک برش بزرگ روی شکم ایجاد شده و کیست همراه با بخشی از تخمدان (در صورت لزوم) برداشته می‌شود. به دلیل برش بزرگ‌تر، دوره نقاهت این روش طولانی‌تر از لاپاراسکوپی است و بیمار ممکن است نیاز به چند روز بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.

آیا عمل کیست تخمدان درد دارد؟

عمل کیست تخمدان به دلیل انجام بیهوشی عمومی در حین جراحی، بدون درد است، اما پس از عمل، بیمار ممکن است درد و ناراحتی را تجربه کند. میزان درد به نوع جراحی بستگی دارد؛ در روش لاپاراسکوپی که کم‌تهاجمی‌تر است، درد معمولاً خفیف‌تر بوده و طی چند روز کاهش می‌یابد، اما در روش لاپاراتومی (جراحی باز)، به دلیل برش بزرگ‌تر، درد بیشتری وجود دارد و ممکن است نیاز به مصرف مسکن‌های قوی‌تری باشد. علاوه بر درد ناحیه جراحی، برخی بیماران درد شانه را به دلیل گاز CO2 مورد استفاده در لاپاراسکوپی تجربه می‌کنند. پزشک معمولاً داروهای مسکن تجویز می‌کند و رعایت توصیه‌های مراقبتی مانند استراحت کافی، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و تغذیه مناسب به کاهش درد و تسریع بهبودی کمک می‌کند.

آیا بعد از جراحی کیست ها باز می‌گردند؟

احتمال بازگشت کیست‌های تخمدان پس از جراحی وجود دارد، اما این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. در برخی موارد، اگر جراح تمام بافت کیست را به‌طور کامل خارج نکرده باشد یا فرد مستعد تشکیل کیست‌های جدید باشد، امکان عود کیست‌ها بیشتر است. همچنین، نوع کیست تخمدان نیز در این زمینه نقش دارد؛ به‌عنوان مثال، کیست‌های عملکردی معمولاً پس از جراحی عود نمی‌کنند، اما در بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، احتمال ایجاد کیست‌های جدید وجود دارد. برای کاهش خطر بازگشت کیست، پزشک ممکن است تغییراتی در سبک زندگی، رژیم غذایی، یا مصرف داروهای هورمونی را توصیه کند. معاینات دوره‌ای و سونوگرافی‌های منظم نیز می‌توانند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عود کیست کمک کنند.

آیا عمل کیست تخمدان خطرناک است؟

عمل کیست تخمدان به‌طور کلی یک جراحی ایمن محسوب می‌شود، اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با خطرات و عوارضی همراه باشد. میزان خطر این جراحی به عواملی مانند نوع کیست، اندازه آن، روش جراحی (لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی)، وضعیت سلامتی بیمار و تجربه جراح بستگی دارد. در بیشتر موارد، این عمل بدون مشکل انجام می‌شود و بیمار پس از دوره نقاهت کوتاه، بهبود می‌یابد.

با این حال، برخی از عوارض احتمالی این جراحی شامل عفونت، خونریزی، آسیب به اندام‌های اطراف مانند روده یا مثانه، و در موارد نادر، واکنش به بیهوشی است. همچنین، اگر بخشی از بافت کیست باقی بماند، احتمال عود آن وجود دارد. در موارد بسیار نادر، ممکن است جراح مجبور به برداشتن تخمدان شود که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.

برای کاهش خطرات، انتخاب یک پزشک متخصص و با تجربه، رعایت دقیق مراقبت‌های بعد عمل کیست تخمدان، و پیگیری توصیه‌های پزشکی اهمیت زیادی دارد. در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید، خونریزی غیرطبیعی، تب یا علائم عفونت، بیمار باید سریعاً به پزشک مراجعه کند.

علت ورم شکم بعد از عمل کیست تخمدان

ورم شکم بعد از عمل کیست تخمدان یک عارضه شایع است که معمولاً به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و اغلب موقتی است. یکی از اصلی‌ترین دلایل این تورم، تجمع گاز دی‌اکسیدکربن در شکم است که در جراحی لاپاراسکوپی برای ایجاد فضای کاری و دسترسی بهتر به تخمدان‌ها استفاده می‌شود. این گاز معمولاً طی چند روز از طریق جذب شدن در بدن یا دفع از راه‌های طبیعی کاهش می‌یابد، اما در برخی موارد ممکن است باعث احساس نفخ و درد در شانه‌ها نیز شود.

دلیل دیگر التهاب و پاسخ طبیعی بدن به جراحی است. هر نوع جراحی باعث التهاب در ناحیه موردنظر می‌شود که می‌تواند منجر به ورم موقت شکم شود. همچنین، در روش لاپاراتومی (جراحی باز)، این التهاب ممکن است بیشتر باشد و مدت زمان بیشتری طول بکشد تا برطرف شود.

احتباس مایعات یکی دیگر از علل ورم شکم پس از عمل است. بیهوشی، مصرف داروهای جراحی، و تغییر در سطح هورمون‌ها می‌تواند باعث احتباس آب در بدن شود که خود را به‌صورت ورم در ناحیه شکم نشان می‌دهد. همچنین، یبوست و کاهش حرکت روده‌ها به دلیل داروهای مسکن و کاهش فعالیت بدنی بعد از جراحی می‌تواند منجر به احساس نفخ و سنگینی در شکم شود.

برای کاهش ورم شکم، توصیه می‌شود که بیمار تحرک ملایم داشته باشد، از مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات و نوشیدنی‌های گازدار پرهیز کند، مایعات کافی بنوشد، و در صورت لزوم، از داروهای تجویزشده برای بهبود عملکرد روده استفاده کند. در صورتی که ورم شکم با علائمی مانند درد شدید، تب یا علائم عفونت همراه باشد، باید سریعاً با پزشک مشورت شود.

دورهٔ نقاهت پس از عمل کیست تخمدان چقدر است؟

دورهٔ نقاهت پس از عمل کیست تخمدان بستگی به نوع جراحی دارد. در روش لاپاراسکوپی، که یک جراحی کم‌تهاجمی است، بیمار معمولاً پس از چند روز می‌تواند فعالیت‌های سبک روزمره را از سر بگیرد و طی یک تا دو هفته بهبود کامل پیدا کند. اما در روش لاپاراتومی، که شامل برش بزرگ‌تری در شکم است، مدت زمان نقاهت طولانی‌تر بوده و ممکن است بین چهار تا شش هفته زمان ببرد. در این دوران، استراحت کافی، پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین، مصرف داروهای تجویز شده، و رعایت توصیه‌های پزشک اهمیت زیادی دارد. همچنین، در صورت مشاهده علائمی مانند تب بالا، درد شدید، ترشح غیرعادی از محل زخم یا خونریزی غیرطبیعی، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.