بی اختیاری ادرار در بارداری زمانی رخ می دهد که مادران به دلیل وارد شدن فشار به مثانه توسط جنین در کنترل ادرار خود مشکل داشته باشند و پیش از مراجعه به دستشویی نشت ادرار دارند. عوامل زیادی هستند که می توانند روی ایجاد این مسئله و پیشگیری از آن موثر باشند. افراد در هنگام بارداری با رعایت چند نکته ساده می توانند تا حد زیادی از بروز بی اختیاری ادراری جلوگیری کنند. در ادامه به دلایل بروز این بیماری، راه های پیشگیری از آن و به انواع روش های درمان بی اختیاری پرداخته خواهد شد.
بی اختیار ادرار در بارداری چیست؟
بی اختیاری ادرار در بارداری یک وضعیت است که در آن زنان باردار قادر به کنترل کامل ادرار خود نیستند و نشت ادرار و خروج ادرار ناگهانی دارند. این مشکل معمولاً به دلیل فشار بیشتر بر روی مثانه و سایر تغییراتی که در ساختار بدن زنان باردار رخ میدهد، اتفاق میافتد.
بیشتر بخوانید: مهم ترین غربالگری های دوران بارداری
از جمله عواملی که ممکن است به بی اختیاری ادرار در بارداری منجر شود میتوان به فشار رحم بر مثانه، تغییرات هورمونی، وضعیت پایینتر ارگانهای دستگاه گوارش و فشار بر رگهای خونی اشاره کرد. در صورتی که این مشکل به شدت مزاحمتی برای زن باردار ایجاد کند یا با علائمی ناعادی همراه باشد، بهتر است که با پزشک مشورت شود.
انواع بی اختیاری ادرار در بارداری
انواع مختلفی از بی اختیاری ادراری در بارداری با توجه به شرایط فرد می تواند بروز پیدا کند:
بی اختیاری استرسی: از دست دادن ادرار به دلیل فشار فیزیکی روی مثانه مانند بی اختیاری در زمانی که سرفه، عطسه یا خنده می کنیم.
بی اختیاری فوری: از دست دادن ادرار به دلیل نیاز فوری به انجام ادرار که معمولاً به دلیل انقباضات مثانه ایجاد می شود و باعث می شوند که میل ناگهانی و غیرقابل کنترل برای ادرار کردن را احساس کنید.
بی اختیاری مختلط: این نوع بی اختیاری ادراری ترکیبی از بی اختیاری استرسی و بی اختیاری فوری است.
بی اختیاری گذرا: از دست دادن موقت اختیار در ادرار به دلیل مصرف دارو یا یک بیماری موقتی مانند عفونت دستگاه ادراری یا یبوست.
عملکرد مثانه در حالت نرمال و بارداری است؟
مثانه شما درست بالای استخوان های لگن شما قرار دارد و توسط عضلات کف لگن نگه داشته می شود. عضلات مثانه در طول روز آرام هستند و با ادرار پر می شود و عضله اسفنکتر مجاری ادراری را بسته نگه می دارد. هنگام خروج ادرار عضله اسفنکتر باز شده و ادرار دفع می شود.
بیشتر بخوانید: درد واژن در بارداری
در دوران بارداری و زایمان عضلات کف لگن شما دچار انعطاف یا ضعف می شود. در کل در طول بارداری بدن شما تغییراتی را تجربه می کند که برای رشد جنین ایده آل هستند اما برای کنترل مثانه چندان خوب نیستند
چه عواملی منجر به بی اختیاری ادرار در بارداری میشود؟
موارد مختلفی وجود دارد که میتواند منجر به ایجاد چنین عارضهای شود که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
افتادگی اندام لگن
عضلات لگن در طول بارداری ممکن است آنقدر ضعیف شوند که منجر به مشکلات بی اختیاری شود.
رژیم غذایی و سبک زندگی
برخی غذاها و نوشیدنی ها می توانند مثانه شما را تحریک کنند و خطر بی اختیاری را افزایش دهند. نوشیدن نوشیدنی های کافئین دار، الکل و نوشیدنی های گازدار می تواند باعث انقباض مثانه و بی اختیاری شود. غذاهای تند یا اسیدی نیز می توانند مثانه شما را تحریک کنند.
بیشتر بخوانید: تغذیه در بارداری
فشار
هنگام سرفه، عطسه، ورزش یا خنده ممکن است نشت ادرار داشته باشید. این حرکات فیزیکی فشار بیشتری بر مثانه وارد می کند که باعث بی اختیاری استرسی می شود، البته جنین شما نیز با بزرگتر شدن مثانه فشار بیشتری به مثانه وارد می کند.
هورمون ها
تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث می شود که عضلات کف لگن که مثانه را در جای خود نگه می دارند شل و ضعیف شوند. همچنین عضلات ضعیف کف لگن باعث میشود که در هنگام بروز ادرار نگه داشتن آن دشوارتر شود.
شرایط پزشکی
برخی از دلایل پزشکی مانند دیابت، مولتیپل اسکلروزیس، داروهای اضطراب یا سکته در گذشته باعث بی اختیاری می شود.
بیشتر بخوانید: دیابت بارداری؛
عفونتهای دستگاه ادراری
بین 30 تا 40 درصد از زنانی که عفونت ادراری خود را به طور کامل درمان نکردهاند، دچار علائم بی اختیاری در دوران بارداری میشوند.
آیا بی اختیاری ادرار در بارداری طبیعی است؟
بله، بیاختیاری ادرار در بارداری ممکن است اتفاق بیفتد و به عنوان یک وضعیت طبیعی در نظر گرفته میشود. در دوران بارداری، تغییرات زیادی در بدن زن اتفاق میافتد که میتواند به فشار بیشتر بر روی مثانه و کمر شکم منجر شود. این فشار ممکن است باعث شود که زن باردار قادر به کنترل کامل ادرار خود نباشد و بیاختیاری ادرار را تجربه کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت زایمان طبیعی و سزارین
پیشگیری از بی اختیاری ادرار در حاملگی
عواملی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به بی اختیاری را در دوران بارداری افزایش دهند. مانند سیگار کشیدن، اضافه وزن، داشتن سابقه بی اختیاری و داشتن یک نوزاد بزرگ. با این حال راههایی نیز برای جلوگیری یا کاهش بی اختیاری در دوران بارداری وجود دارد.
- نوشیدن مقدار زیادی آب.
- ادرار کردن قبل و بعد از رابطه جنسی.
- عدم استعمال دخانیات.
- استفاده کردن از پارچههای نخی و لباسهای گشاد.
- داشتن رژیم غذایی مناسب بارداری.
- کاهش مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین.
بی اختیاری ادرار در بارداری تا چه زمانی ادامه پیدا می کند؟
بی اختیاری ادرار در بارداری اگر به دلایل بارداری بروز پیدا کرده باشد، از 2 هفته تا 6 ماه پس از زایمان، مشکل بی اختیاری ادرار در بارداری حل می شود. مدت زمان بهبود و شدت علائم بسته به شرایط فرد و نوع بی اختیاری متفاوت است.
در صورتی که این مشکل ادامه دار بود حتما به متخصص زنان جهت تشخیص علت و درمان مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: سونوگرافی بارداری
درمان بی اختیاری ادرار در بانوان
اولین راه درمان بی اختیاری بارداری، تغییر سبک زندگی و بهبود وضعیت مثانه است. چندین راه برای بهبود وضعیت مثانه وجود دارد:
- تمرینات کگل انجام دهید.
- از نوشیدنی های گازدار، الکل یا کافئین دار اجتناب کنید
- از نوشیدنی های گازدار، قهوه یا چای خودداری کنید و نوشیدنی های بدون کافئین و آب بنوشید.
- رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید
- برای جلوگیری از یبوست، غذاهایی بخورید که فیبر بالایی دارند.
- وزن سالم خود را حفظ کنید
- داشتن چربی و وزن اضافی، به خصوص در اطراف شکم، فشار را روی مثانه افزایش می دهد.
نتیجه گیری
بیاختیاری ادرار در بارداری ممکن است به عنوان یکی از مشکلات شایعی ظاهر شود که برخی از زنان ممکن است با آن مواجه شوند. این وضعیت معمولاً به دلیل فشار اضافی رحم بر روی مثانه و تغییرات هورمونی در این دوره اتفاق میافتد. در نتیجه، مثانه قادر به نگهداری ادرار به طور معمولی نمیباشد و زن باردار ممکن است با ادرار ناگهانی و بدون کنترل مواجه شود.
این مشکل معمولاً در دوران اولیه و دومیه بارداری شایع تر است و با پیشرفت بارداری ممکن است کاهش یابد. با این حال، در صورتی که بیاختیاری ادرار به شدت مزاحمتی برای زن باردار باشد یا با علائمی نگرانکننده همراه باشد، مشاوره با پزشک الزامی است تا مواردی مانند عفونتهای ادراری یا مشکلات دیگر از قبیل ضعف عضلات واژن به طور صحیح تشخیص داده و درمان شوند.
