زایمان طبیعی چگونه انجام می‌شود؟

زایمان طبیعی چگونه انجام می‌شود؟ انجام زایمان طبیعی انتخاب اول هر پزشکی برای مادر است. این زایمان مزایای زیادی برای مادر و فرزند دارد و دوره بعد از زایمان هم در زایمان طبیعی راحت تر است. زایمان طبیعی ابتدایی ترین و قدیمی ترین روش برای به دنیا آمدن فرزند بدون دخالت پزشکی بوده است، در واقع بدن زن به گونه ای طراحی شده است که وضعیت مطلوبی برای زایمان طبیعی خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی درباره زایمان طبیعی و مزایای آن بیان کنیم، با ما همراه باشید.

نشانه های زایمان طبیعی

همانطور که یک زن به موعد زایمان خود نزدیک می‌شود، مهم است که از علائم طبیعی زایمان آگاه باشد. این علائم نشان می‌دهد که بدن برای زایمان آماده شده و ممکن است زایمان قریب الوقوع باشد. در حالی که تجربه هر زنی از زایمان منحصر به فرد است، برخی از علائم رایج وجود دارد که می‌تواند شروع زایمان را نشان دهد. آشنایی مادران باردار و همسرانشان با این علائم مهم است تا بتوانند برای تولد نوزاد خود آماده شوند. نشانه های زایمان طبیعی شامل موارد زیر است:

• انقباض های رحمی نشانه ‌ای از نزدیک شدن زمان زایمان طبیعی هستند. این انقباض ها معمولاً به صورت متناوب و منظم رخ می‌دهند و باعث تنگ شدن و تقویت شدن رحم می‌شوند.
•  ترشح مایع آمنیوتیک از رحم یا همان پارگی کیسه آب، نشانه آغاز زایمان خواهد بود.
• قبل از شروع زایمان، برخی زنان ممکن است احساس تغییرات عصبی و روحی و ضربان قلب بالا داشته باشند. این شامل اضطراب، هیجان، خواب نامنظم و تمایل به تمرکز بر روی نحوه انجام زایمان طبیعی است.
• نوزاد موقعیت خود را تغییر داده و ممکن است حتی بچرخد. نوزاد از بالا به سمت پایین و نزدیکی دهانه رحم حرکت می‌کند.

مراحل زایمان طبیعی

به طور کلی بانوانی که قصد انجام زایمان طبیعی دارند، علاقمند هستند تا مراحل این نوع زایمان را بشناسند. در ادامه به تمامی این مراحل اشاره خواهیم داشت:

مرحله ابتدایی

از چندین ساعت تا چندین روز قبل از زایمان از نوع طبیعی، رحم در فرآیند آماده شدن برای زایمان قرار می‌گیرد و به آرامی شروع به باز شدن می‌کند. این مرحله در ابتدا برای بانوان با کمی درد همراه است زیرا پوست دهانه رحم به آرامی کشیده خواهد شد و در حالت غیر معمول قرار خواهد گرفت.

مرحله درد فعال

این مرحله که به فاز فعال معروف است، با درد بیشتری برای خانم ها همراه بوده زیرا دهانه رحم به مقادیر بیشتری باز خواهد شد و با فشار همراه می‌شود. در این فاز با استفاده از داروهایی خاص، به باز شدن دهانه رحم کمک خواهند کرد تا فشار به مقدار کمی از روی مادر کاسته شود. در این مرحله، اندازه دهانه رحم در هر لحظه که اندازه گیری شود، نیز بیشتر باز شده است زیرا نیروی قوی بر این بخش متمرکز است. درد های فعال به ور متناوب برای مادر وجود دارد و گاهی ممکن است که برای مدت کوتاهی قطع شوند.

فشار آوردن و تولد نوزاد

در واقع دهانه رحم به باز ترین حالت خود رسیده که نوزاد شروع به خارج شدن از این ناحیه خواهد کرد. در این مرحله نهایی، خانم ها اظهار دارند که فشار بسیار زیادی را بر ناحیه لگن خود احساس می‌کنند اما با خروج نوزاد از رحم نیز این فشار به یکباره پایان می‌یابد. برای کاهش درد زایمان طبیعی می‌توانید زایمان طبیعی با بی حسی لپیدورال انجام دهید.

خروج جفت

آخرین مرحله بعد از تولد نوزاد، خروج جفت از بدن مادر است که به کمک فشار از طرف مادر و همراهی دکتر زنان انجام می‌شود. بعد از خروج جفت، خانم ها انقباضات زیاد و مداوم را در رحم خود احساس می‌کنند که به جهت تنگ شدن عضلات رخ می‌دهد.

زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان زایمان طبیعی می‌تواند از زنی به زن دیگر بسیار متفاوت باشد. به طور متوسط، مرحله اول زایمان (که شامل فازهای اولیه و فعال است) برای مادری که برای اولین بار باردار می‌شود بین 6 تا 12 ساعت طول می‌کشد و ممکن است برای زنانی که قبلا زایمان کرده اند کوتاهتر باشد. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که اینها فقط میانگین هستند و برخی از زنان ممکن است زایمان بسیار کوتاه‌تر یا طولانی‌تری داشته باشند. پس از مرحله اول، مرحله دوم زایمان شامل هل دادن و زایمان نوزاد است. برای مادران بار اول، این مرحله می‌تواند از 20 دقیقه تا 2 ساعت یا بیشتر طول بکشد. باز هم، این می‌تواند به طور گسترده ای بسته به شرایط فردی متفاوت باشد. در نهایت، مرحله سوم زایمان شامل تحویل جفت است که معمولاً در عرض 5 تا 30 دقیقه پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. مهم است که به یاد داشته باشید که تجربه هر زنی از زایمان منحصر به فرد است و عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند بر طول مدت زایمان تأثیر بگذارد. این عوامل ممکن است شامل سلامت کلی مادر، موقعیت نوزاد و اینکه آیا از مداخلات پزشکی استفاده می‌شود یا خیر باشد.

انواع زایمان طبیعی

زایمان طبیعی با توجه به سیستم بدنی فرد و شرایط روحی و فیزیکی فرد و بررسی پارامتر ها توسط پزشک ، انواع مختلفی دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می‌کنیم:

زایمان طبیعی در آب

زایمان طبیعی در آب شامل زایمان در استخر یا وان مخصوص زایمان است. آب گرم می‌تواند باعث تسکین درد و آرامش در حین زایمان شود و برخی از زنان متوجه می‌شوند که شناور بودن آب به آنها کمک می‌کند آزادانه تر حرکت کنند و موقعیت های راحت پیدا کنند.

زایمان بدون درد با تزریق دارو

فرآیند زایمان بدون درد با تزریق دارو شامل تجویز داروهای مسکن مانند پتیدین برای کاهش درد و ناراحتی ناشی از زایمان است. انتخاب دارو و روش مصرف به سابقه پزشکی فرد، مرحله زایمان و ترجیحات مادر باردار بستگی دارد. این روش برای مادرانی که درد بسیار شدیدی داشته و در معرض پارگی واژینال هستند استفاده می‌شود.

زایمان اپیدورال یا زایمان به روش بی حسی

اپیدورال یک بی حسی منطقه ای است که به فضای اطراف نخاع تزریق می‌شود و به طور موثر نیمه پایینی بدن را بی حس می‌کند. این اقدام به مادر این امکان را می‌دهد که هوشیار بماند و در حین زایمان حداقل تا بدون درد را تجربه کند. اپیدورال اغلب توسط زنانی که مایل به زایمان بدون درد و بدون استفاده از بیهوشی عمومی هستند ترجیح داده می‌شود.

مزایای زایمان طبیعی

شاید این مورد برای برخی بانوان عجیب باشد که زایمان طبیعی چه مزایایی می‌تواند داشته باشد؟ در این بخش به برخی از متداول ترین آن ها اشاره خواهیم داشت:

• معمولاً زمان نقاهت کمتری نسبت به زایمان سزارین دارند و مادر به سرعت به فعالیت‌های روزمره خود برمی‌گردند.
• بعد از زایمان طبیعی دچار درد های شدید نخواهید بود و می‌توانید به مراتب به فعالیت های روزمره سبک خود بپردازید.
• معمولاً احساس ارتباط نزدیکتر و تماس بیشتر با نوزاد خود را تجربه می‌کنند و می‌توانند بلافاصله نوزاد خود را به آغوش بگیرند.
• خونریزی بعد از زایمان، عفونت جراحی، زخم‌ های عمل و اسکار، عوارض تهوع و استفراغ بعد از بیهوشی زایمان، عوارض تنفسی و ….  در زایمان طبیعی کمتر دیده می‌شود.

معایب زایمان طبیعی

به طور کلی زایمان طبیعی هم مانند زایمان سزارین دارای معایبی است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم داشت:

• درد شدید و مداوم
• خونریزی از رحم
•  گشادی دهانه واژن
• نیاز به استراحت چندین هفته ای
• ترشحات و خونریزی بعد از زایمان
• استفاده از فورسپس برای کمک در جابجایی جنین

اقدامات قبل از زایمان طبیعی

قبل از زایمان طبیعی بدن باید شرایط مناسب برای تولد نوزاد به طور طبیعی داشته باشد و همچنین آماده سازی شده باشد. برخی اقدامات رایج مهم قبل از زایمان طبیعی که توسط بهترین متخصص زنان توصیه می‌شود، عبارتند از:

• انجام تمرین‌هایی مانند چایلد پوز، دیپ اسکوات و حرکت چهارپا 
• حفظ تغذیه سالم و متعادل 
• داشتن استراحت کافی و مدیریت استرس  
• آماده کردن کیف زایمان برای بستری، لباس‌های راحت، موارد بهداشتی و هر چیزی که به نظرتان لازم و کاربردی است
• تغذیه سالم در طول بارداری، داشتن رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، ویتامین‌ و مواد معدنی
• ورزش منظم و فعالیت‌های بدنی ملایم و مناسب مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا و تمرینات تنفسی
• شرکت در کلاس‌های آموزشی زایمان و پیش‌زایمانی
• با پزشک خود در مورد برنامه زایمان خود صحبت کنید. اطلاعات دقیق در مورد برنامه زایمان به شما اطمینان خاطر خواهد داد و از نظر روحی و ذهنی شما آمادگی بیشتری را فراهم خواهد کرد.

اقدامات بعد از زایمان طبیعی

قطعا بعد از زایمان طبیعی، مراقبت از خود و نوزاد شما بسیار مهم است و در این مورد شما حتما نیاز به یک همراه دارید. در ادامه به برخی از نکات مراقبتی بعد از زایمان طبیعی اشاره خواهیم داشت:

• سعی کنید برای خودتان وقت استراحت کافی در نظر بگیرید و به بدن خود فرصت دهید تا به طور طبیعی بهبود یابد.
• برخی تمرین‌های کوچک و تکنیک‌های ماساژ مورد استفاده قرار گیرند.
• به بهداشت شخصی خود و نظافت مناطق حساس بعد از زایمان توجه کنید. 
• تغذیه سالم و مناسب بعد از زایمان نقش مهمی در بهبود سریع بدن شما و تامین نیازهای شیر مادر دارد.
• درد بعد از زایمان طبیعی معمول است و ممکن است در طول چند روز اول بعد از زایمان ادامه داشته باشد که این مورد را باید با دارو های تجویزی پزشک مدیریت کنید.
• انجام تمرینات کگل می‌تواند به تقویت عضلات لگن و کمر کمک کند. این تمرینات به بازگشت حالت طبیعی قبل از زایمان کمک می‌کنند و همچنین از ضعف عضلات لگن و ایجاد بی اختیاری ادرار جلوگیری می‌کند.

چه کسانی نباید زایمان طبیعی داشته باشند؟

هرچند زایمان طبیعی یک گزینه مناسب برای بسیاری از زنان ممکن است باشد، اما در برخی شرایط، زایمان طبیعی ممکن است توصیه نشود و زنان باید به روش‌های دیگری از جمله سزارین تصمیم بگیرند. زیرا در این شرایط ممکن است برای سلامت مادر و یا نوزاد مخاطراتی وجود داشته باشد. برخی از شرایطی که زنان را از زایمان طبیعی منع کنند عبارتند از:

مشکلات قلبی: در برخی موارد، مشکلات قلبی سنگین می‌تواند مانع از زایمان طبیعی شود.

مشکلات تنفسی: مشکلات تنفسی شدید ممکن است به زایمان طبیعی مانع شوند.

عوارض مشکلات کلیوی: مشکلات جدی در کلیه ممکن است تصمیم به زایمان طبیعی را دشوار کنند.

عوارض مشکلات سیستم عصبی: مشکلات جدی در سیستم عصبی ممکن است موجب شود زایمان طبیعی مناسب نباشد.

عوارض مشکلات خونریزی: مشکلات جدی مرتبط با خونریزی و اختلالات خونی ممکن است مانع از زایمان طبیعی شوند.

سزارین گذشته: در برخی موارد، زنانی که قبلاً سزارین داشته‌اند، ممکن است به دلیل عوارض مرتبط با آن، زایمان طبیعی را تجربه نکنند.

شرایط مشکلات جنین: اگر جنین مشکلات جدی سلامتی داشته باشد، زایمان طبیعی ممکن است مناسب نباشد.

فشار خون بالا (پره‌اکلامپسیا): فشار خون بالا و پره‌اکلامپسی می‌تواند مشکلات جدی را در حین زایمان ایجاد کند.

سوالات متداول زایمان طبیعی